Enzymy trawienne jako podstawa każdej diety eliminacyjnej!

Wyobraźmy sobie, że nasze dzieci to zamknięte drzwi, a enzymy to klucz, który trzeba dopasować, aby te drzwi otworzyć. Taka metafora doskonale oddaje rolę enzymów trawiennych w naszym organizmie. Dla wielu rodziców wprowadzenie enzymów trawiennych do diety dzieci okazało się bardziej praktycznym i efektywnym rozwiązaniem niż inne dostępne opcje. Jednak zanim w pełni zrozumiemy ich znaczenie, warto zgłębić, czym są enzymy, jak działają i dlaczego są kluczowe dla zdrowia.

Czym są enzymy?

Enzymy to białka zbudowane z aminokwasów, które pełnią funkcję katalizatorów reakcji biochemicznych w organizmie. Oznacza to, że umożliwiają reakcje chemiczne zachodzące szybko i efektywnie, nie zużywając się w tym procesie. Każdy enzym posiada unikalny wzór fałdowania, który determinuje jego specyficzne funkcje. Gdy struktura enzymu zostaje zaburzona, np. przez wysoką temperaturę, enzym traci swoją aktywność.
Enzymy odgrywają kluczową rolę w trawieniu. Rozkładają pokarmy na składniki odżywcze, takie jak witaminy, minerały czy aminokwasy, które następnie mogą być wchłaniane i wykorzystywane przez organizm. Przykładowo, proteazy rozkładają białka, lipazy – tłuszcze, a amylazy – węglowodany.

Rola enzymów w trawieniu i ich specyfika

Enzymy działają na zasadzie „klucza i zamka” – każda cząsteczka enzymu jest dopasowana do konkretnego substratu (pokarmu), na który działa. Dobrze dobrane enzymy trawienne mogą skutecznie rozkładać pokarmy, które w przeciwnym razie mogłyby powodować niestrawność, stany zapalne czy reakcje alergiczne.
Dla lepszego zrozumienia, rozważmy przykład: jeśli enzym potrafi rozbijać wiązania między dwoma konkretnymi aminokwasami, rozkłada on pokarm tylko w określonych miejscach. Jeśli jednak dana osoba ma trudności z trawieniem innych wiązań, konieczne może być uzupełnienie diety o dodatkowe enzymy dostosowane do specyficznych potrzeb.

Dlaczego enzymy są niezbędne w diecie eliminacyjnej?

Diety eliminacyjne często wiążą się z ograniczeniem spożycia określonych produktów, które mogą wywoływać nietolerancje lub alergie. Bez odpowiednich enzymów organizm może mieć trudności z trawieniem tych produktów, co prowadzi do niestrawności, dysbiozy jelitowej czy „nieszczelnego jelita”.

Dodanie enzymów trawiennych do diety pozwala na:

1. Lepsze trawienie i wchłanianie składników odżywczych – Enzymy pomagają rozkładać białka, tłuszcze i węglowodany na łatwo przyswajalne cząsteczki.
2. Redukcję objawów nietolerancji pokarmowych – Poprawiają trawienie potencjalnie problematycznych składników, takich jak laktoza czy gluten (w przypadku osób częściowo tolerujących te substancje).
3. Zmniejszenie obciążenia układu pokarmowego – Enzymy wspierają naturalne procesy trawienia, odciążając trzustkę i inne narządy.
4. Rodzice zgłaszają poprawę w kontekście objawów refluksu.

Wspieranie trawienia w żołądku. 

Refluks często wynika z zaburzeń trawienia, takich jak:

• Niedostateczna ilość kwasu żołądkowego.
• Spowolnione opróżnianie żołądka.
• Trudności z rozkładem pokarmów (szczególnie tłuszczów i białek).

Enzymy trawienne (np. proteazy, amylazy, lipazy) mogą pomóc w skuteczniejszym trawieniu pokarmów, co zmniejsza zaleganie treści w żołądku i obniża ryzyko cofania się treści żołądkowej do przełyku.

Poprawa funkcji zwieracza przełyku. Choć enzymy nie wpływają bezpośrednio na mięśnie zwieracza dolnego przełyku, lepsze trawienie zmniejsza ilość gazów i ciśnienia w żołądku. Nadmiar gazów, spowodowany fermentacją niestrawionego pokarmu, może prowadzić do zwiększonego ciśnienia na zwieracz, co pogarsza refluks.

Redukcja objawów związanych z nietolerancją pokarmową. U osób z nietolerancją pokarmową, np. laktozy lub glutenu, niedostateczne trawienie tych składników może prowadzić do wzdęć, odbijania i refluksu. Włączenie odpowiednich enzymów (np. laktazy dla laktozy) może zmniejszyć te objawy.

Korzyści dla osób z niskim poziomem kwasu żołądkowego. Często refluks jest paradoksalnie związany z niedoborem kwasu żołądkowego (hipochlorhydrią), a nie jego nadmiarem. W takich przypadkach enzymy wspomagające trawienie białek (np. pepsyna lub betaina HCl z pepsyną) mogą pomóc w trawieniu i zmniejszeniu zalegania pokarmów.

Jakie enzymy mogą pomóc w refluksie?

1. Proteazy – Wspomagają trawienie białek, co zmniejsza obciążenie żołądka.
2. Lipazy – Pomagają w trawieniu tłuszczów, co może być korzystne dla osób z zaburzeniami trawienia tłuszczów.
3. Amylazy – Rozkładają węglowodany, redukując fermentację i produkcję gazów.
4. Betaina HCl z pepsyną – Stosowana u osób z niskim poziomem kwasu żołądkowego.
5. Enzymy specyficzne (np. laktaza) – Dla osób z nietolerancjami pokarmowymi.

O czym warto pamiętać?

1. Nie zawsze refluks = nadmiar kwasu. Ważne jest zrozumienie, czy refluks wynika z nadmiaru kwasu, hipotonii zwieracza przełyku, czy problemów trawiennych.
2. Konsultacja z lekarzem – Przed rozpoczęciem suplementacji enzymami należy skonsultować się z lekarzem, szczególnie jeśli refluks jest przewlekły lub towarzyszą mu inne objawy (np. ból w klatce piersiowej, trudności w połykaniu).
3. Dieta i styl życia – Enzymy są tylko jednym z elementów leczenia. Unikanie tłustych, kwaśnych i drażniących pokarmów, jedzenie mniejszych porcji oraz unikanie jedzenia przed snem to równie ważne kroki.

Kiedy enzymy mogą nie pomóc?

• Jeśli przyczyną refluksu jest przepuklina rozworu przełykowego.
• W przypadku zaawansowanego refluksu z uszkodzeniem błony śluzowej przełyku (np. przełyk Barretta).
• Przy refluksie spowodowanym nietolerancją specyficznych składników, których enzymy nie są w stanie rozłożyć.

Jak właściwie przyjmować enzymy?

Jeśli niewielka ilość enzymu może działać na dużą ilość pokarmu, dlaczego nie przyjmujemy jednej kapsułki na cały dzień... albo nawet na cały tydzień? Dlaczego mielibyśmy się martwić, który produkt ma większą aktywność enzymatyczną, jeśli potrzebujemy tylko małej ilości? Odpowiedź tkwi w funkcji trawienia. Pokarm i enzymy przebywają w żołądku tylko przez około 60 do 90 minut, a następnie przechodzą do jelit, gdzie zachodzi większość wchłaniania. Każda niedostatecznie strawiona cząsteczka pokarmu, która dostanie się do jelita cienkiego, może spowodować przenikanie przez nieszczelną ścianę jelita, wywołać reakcję alergiczną lub stan zapalny. Chcemy upewnić się, że cały pokarm jest dostatecznie rozłożony, albo tak bardzo, jak to możliwe, zanim dostanie się do jelita cienkiego i zostanie wchłonięty do organizmu. To można porównać do jednej osoby z jednym kluczem głównym, która próbuje odblokować wszystkie drzwi w dużym budynku biurowym. Ten pracowity człowiek może to zrobić, mając nieograniczoną ilość czasu na przejście przez cały budynek. Jeśli ma tylko 90 minut, może mieć czas tylko na otwarcie części drzwi. Jeśli kilku jego przyjaciół (więcej enzymów) przyszłoby z dodatkowymi kluczami głównymi, wtedy cała grupa mogłaby otworzyć wszystkie drzwi na czas.

Aby wspomóc proces trawienia, enzymy muszą być przyjmowane z jedzeniem. Kiedy enzymy są przyjmowane bez jedzenia, działają systemowo w organizmie, zamiast pomagać trawić pokarm. Dlatego ważne jest, aby przyjmować enzymy trawienne podczas posiłków. Wtedy zaczynają działać na jedzenie, które jest spożywane.

Czy enzymy mogą zastąpić zdrową dietę?

Choć enzymy trawienne są pomocne, nie zastępują zrównoważonej diety. Surowa i fermentowana żywność, bogata w naturalne enzymy, stanowi doskonałe uzupełnienie suplementacji. Produkty takie jak kiszona kapusta czy roślinne jogurty, są nie tylko źródłem enzymów, ale także probiotyków wspierających zdrowie jelit.

Warto pamiętać, że wysoka temperatura niszczy enzymy naturalnie występujące w żywności. Dlatego surowe owoce i warzywa, a także odpowiednie przechowywanie enzymatycznych suplementów, są kluczowe dla ich skuteczności.

Jak dobrać odpowiedni suplement enzymatyczny?

Nie wszystkie enzymy trawienne są jednakowe. Przy wyborze suplementu warto zwrócić uwagę na:

• Rodzaj enzymów – Proteazy do białek, lipazy do tłuszczów, amylazy do węglowodanów.
• Stabilność i aktywność enzymatyczną – Produkty powinny być odporne na działanie kwasu żołądkowego.
• Jakość produktu i renomę producenta – Ważne jest, aby wybierać sprawdzone i certyfikowane preparaty.
• Nowości na rynku – Enzymy trawiące gluten i kazeinę, dipeptydylpeptydaza IV (DPP-IV), oraz Toleraza® G, to opatentowany enzym trawienny, znany również jako oligopeptydaza prolilowa, pozyskiwany ze szczepu grzyba Aspergillus niger. Jego główną funkcją jest rozkładanie białek glutenu, które są trudne do strawienia ze względu na wysoką zawartość reszt proliny. Dzięki specyficznemu działaniu na wiązania prolinowe, Toleraza® G skutecznie rozbija gluten na mniejsze fragmenty, ułatwiając ich trawienie. Enzym ten jest aktywny w warunkach żołądkowych przy niskim pH (3,5–5,5) i odporny na działanie pepsyny, co czyni go odpowiednim do stosowania w preparatach wspomagających trawienie. Produkty zawierające Toleraza® G, takie jak Enzygluten, są przeznaczone dla osób przestrzegających diety bezglutenowej, pomagając w rozkładzie resztkowego glutenu, który może przypadkowo znaleźć się w diecie. Należy jednak pamiętać, że Toleraza® G nie zastępuje diety bezglutenowej i nie jest przeznaczona do leczenia celiakii. Osoby z celiakią powinny nadal ściśle przestrzegać diety bezglutenowej, a stosowanie enzymów trawiennych może stanowić jedynie dodatkowe wsparcie w minimalizowaniu ryzyka przypadkowego spożycia glutenu. Mój ulubiony preparat to wspomniany Enzygluten, który możecie nabyć ze zniżką 10% na kod PANDAS https://norsapharma.com/sklep/produkt/enzygluten/.

Podsumowanie

Enzymy trawienne to nieocenione wsparcie w każdej diecie eliminacyjnej. Pomagają rozkładać pokarmy, wspierają wchłanianie składników odżywczych i redukują objawy nietolerancji. Włączenie enzymów do diety może poprawić samopoczucie, szczególnie u osób z zaburzeniami trawienia.

Jeśli masz wątpliwości, jakie enzymy będą najlepsze dla Ciebie lub Twojego dziecka, skonsultuj się z dietetykiem. Wspólnie możecie znaleźć odpowiednie rozwiązanie, które poprawi zdrowie układu pokarmowego i ogólną jakość życia.
#współpracareklamowa